‘Men heeft mij wel eens gevraagd of ik boer was.’

RIJSSEN - Statenlid Jan Slagman neemt binnenkort, na drie rondes van vier jaar, afscheid van de Provinciale Staten. De SGPJ Rijssen ging bij hem op bezoek.

De deurbel rinkelt, het gezicht van Jan Slagman (72) verschijnt om een geopende deur. ‘Kom binnen! Gaan we hoog of laag zitten? En hoe willen jullie de koffie?’ Typisch Jan Slagman, zo bleek ook in het daaropvolgende interview. Aanleiding daarvoor is zijn afscheid van de Provinciale Staten na drie rondes van vier jaar. Voor de komende campagne staat Slagman aan de zijlijn. ‘Dat kan ik toch beter overlaten aan de mensen die er straks gaan zitten?’

Waarom heeft u zich destijds kandidaat gesteld voor de Provinciale Statenverkiezingen?

In 1995 stond ik voor het eerst op de kandidatenlijst; zodanig dat ik zeker wist dat ik er nog niet in zou komen. Toentertijd verzette ik nog werk als gemeenteraadslid van Rijssen naast mijn reguliere baan. In 1999 werd ik schaduwfractielid, wat vooral bestond uit het doornemen van stukken: dat was een goede opmaat. Voor de verkiezingen van 2003 kwam er een delegatie van het SGP-bestuur om te vragen of ik mogelijk Statenlid wilde worden. Zo kwam ik hoog in de kieslijst terecht en uiteindelijk zat ik in Zwolle.

Kunt u kort toelichten hoe uw werk als Statenlid eruit ziet en een schets geven van de wijze van politiek bedrijven vanuit de SGP binnen de Overijsselse staten?

Na je verkiezing tot statenlid gaan er heel wat radertjes draaien. Er worden commissies ingesteld voor bepaalde beleidsterreinen – dat waren er afgelopen periode acht – waarbij je binnen je eigen fractie tot een beslissing komt wie welke commissies onder zijn hoede neemt. Met een fractie van twee man sterk is de rekensom al gauw gemaakt: ik had er vier voor mijn rekening.

Het werk valt grotendeels in tweeën uiteen. Enerzijds woon je in Zwolle de vergaderingen van de Provinciale Staten en de diverse commissies bij, anderzijds is er veel werk ‘thuis’: het lezen van de vergaderingsstukken en het antwoord krijgen op de vragen die daarbij overblijven of juist oprijzen. Daarvoor neem je contact op met de ambtenaren van de provincie of je gaat de provincie in om de betrokkenen op te zoeken. Van alle mogelijke kanten geïnformeerd zijn is voor mij heel belangrijk.

Jan is iemand die er veel op uit trekt en contact heeft met Overijsselaars (ook veel niet-SGP’ers) over zaken die in de Staten spelen. Heeft hij daardoor andere inzichten opgedaan en heeft dit ook geleid tot andere keuzes?

Inderdaad, in mijn eerste Statenperiode deed zich zoiets al snel voor. In 2004 kwam er een voorstel om twee zeer kansrijke gebieden voor windmolens aan te wijzen namelijk het Dalfserveld en Dedemsvaart-Zuid. Aangezien deze gebieden dunbevolkt zijn en overlast voor bevolking daarom tot een minimum beperkt zou zijn, was de SGP-fractie voor. Theoretisch was het een super idee. En toch kwamen er klachten binnen. Voorbeelden hiervan zijn het eentonige geluid veroorzaakt door het zwaaien van de wieken, vierentwintig uur per dag. Daarnaast is er de nare bijwerking van de slagschaduw. Bovendien blijken de medische gevolgen groot te zijn. Financieel gezien gaat de woning ook achteruit door het geluid en de slagschaduw. Eneco heeft  indertijd één van haar windmolenparken stopgezet in verband met ijsafzetting op de vleugels. Door de hoge snelheden werden ijsbrokken gelanceerd. Het bereik? 300 meter! En de minimumafstand van een windmolen tot een woning is 320 meter. Ook de natuur, met name de vogels, hebben veel te lijden. De SGP-fractie heeft toentertijd voor het aanwijzen van de twee genoemde gebieden gestemd. Maar onze mening ten aanzien van windmolens hebben we in de loop der jaren behoorlijk aangepast.

Jan Slagman heeft zich vooral bezig gehouden met infrastructuur, ruimtelijke ordening, milieu en energie. Misschien wel aardig om hem te vragen wat nou het specifieke SGP-geluid hierin is? Oftewel hoe kan een partij als de SGP daarin een eigen geluid geven, gebaseerd op de Bijbelse uitgangspunten?

Dat kan zeker! Al is het uiteraard wel lastig. Ik moet denken aan de opwaardering van de Kamperlijn. Het ging toen om de  ombouw tot een tramlijn en een drietal extra tussenstations, waarbij de visie was om de trams om het kwartier te laten rijden. De Hanzelijn was toen nog niet in beeld. Bij de bespreking van deze plannen hebben we als SGP gevraagd of de dienstregeling op zondag minder kon, aangezien er dan toch (bijna geen) studenten en dus minder vraag naar vervoer is. In dit geval kregen we dat voor elkaar. Bij behandeling van vliegveld Twente hebben we ook voor een opening van zes dagen gepleit, maar het door ons ingediende amendement werd weggestemd met drie stemmen voor en al de overigen tegen.

De SGP heeft samen met de CU deelgenomen aan de coalitie. Hoe is de samenwerking?

Met de ChristenUnie hebben we altijd een goede verstandhouding gehad. Dit zie je bijvoorbeeld ook terug in de lijstverbinding. Daar hebben we als SGP al twee keer voordeel van gehad: de reststemmen van CU en SGP bezorgden ons daarbij de tweede zetel. Ja, ik kan alleen maar zeggen dat de onderlinge band hechter is geworden door de jaren heen. Vóór Statenvergaderingen bespreken we alle agendapunten en veel andere items om elkaar in het debat tot steun te kunnen zijn.

Hoe is de samenwerking tussen de fracties onderling?

De coalities werden lange tijd gevormd door de partijen CDA, VVD en PvdA – die laatste zat overigens al sinds 1948 in de coalitie! In 2011 kwam dit lange jubileum ten einde. De SGP en de CU schoven aan in hun plaats aan. Dit zette aanvankelijk veel kwaad bloed bij de PvdA, wat best begrijpelijk is. Het heeft zelfs een tijdje tot harde politiek geleid. Maar na verloop van tijd ging dat gelukkig beter. Afgezien van dit ‘incident’ zijn de verhoudingen in de Staten zeer goed. Ik moet denken aan een SP’er uit Hengelo, die eens met mij op zondag mee wilde – en ging – naar de kerk. Zowel hij als ik waardeerden de interesses van elkaar. En toen mijn vrouw Anna jarig was, bezorgde iemand van de 50+-fractie een bosje bloemen: een erg mooi gebaar.

Wat zijn voor dit moment belangrijke dossiers en wat moet de inzet van de SGP daarop zijn volgens u?

De PAS is een dossier wat een grote invloed gaat hebben: De ‘Programmatisch Aanpak Stikstof’. Momenteel ligt het ter inzage, tot eind deze maand (februari, red.) kan nog bezwaar gemaakt worden. Het is een wetsvoorstel wat te maken heeft met de uitstoot van stikstof, wat vooral betrekking heeft op de intensieve veehouderijen. Wanneer het voorstel aangenomen wordt, kunnen boeren hun bedrijf weer verder ontwikkelen en uitbreiden. Dicht bij natuurgebieden heeft een boer het niet makkelijk, het bedrijf mag dan minder stikstof uitstoten – en dus minder bemesten. Deze wet probeert ruimte te scheppen door de stikstofuitstoot te verrekenen met andere gebieden. Het is een moeilijke materie, er komen veel kleine cijfers en een hoop wetenschap bij kijken. Ik ben er blij mee dat de boeren wat meer ruimte krijgen, want zij zijn echt niet de enige veroorzakers van stikstof – iets wat we vroeger trouwens ‘zure regen’ noemden. Een groot gedeelte wordt bijvoorbeeld door automobilisten geproduceerd. Maar ook natuurlijke omstandigheden dragen eraan bij. Een koe of varken zal hoe dan ook z’n zaakje kwijtmoeten. Met het voorstel wil de provincie de uitstoot doseren. Ik denk dat het niet zonder slag of stoot wordt aangenomen. Milieuverenigingen zullen vast wel van zich laten horen. Dit dossier wordt een besluitstuk voor de nieuwe Statenvergadering.

En wat kunt u vertellen over het ‘Zwolse Universiteits-dossier’?

De SGP wil, in verband met de nieuwe plannen rondom studiefinanciering, een universiteit in Zwolle laten vestigen. Aangezien we verwachten dat meer studenten thuis zullen blijven wonen (omdat ze de hoge basisbeurs willen ontwijken), willen we de universiteiten naar de student toe brengen. Het idee is om een universiteit een nevenvestiging te laten openen waardoor studenten niet helemaal naar de universiteitsstad hoeven af te reizen. Zo laat je één hoogleraar reizen in plaats van zo’n twintig studenten. Bovendien blijven de afstanden dan nog bereisbaar voor de studenten. We hadden de CU in onze plannen mee en na lang onderhandelen en debatteren neigde ook de SP naar ons standpunt. Maar de motie zou worden afgewezen in de Staten, waardoor we het hebben aangehouden en tijdelijk in de koelkast hebben geplaatst. Tijdelijk, want de SGP is nu op zoek naar een goed onderzoeks- of adviesbureau om voor eigen rekening een onderzoek te laten uitvoeren naar de wenselijkheid van een universiteitsvestiging in Zwolle. Dit onderzoek is nodig om onze plannen een wetenschappelijke onderbouwing mee te geven.

Kunt u zich nog een leuk voorval uit uw tijd als Statenlid herinneren?

Nee, echt een leuke anekdote schiet me zo niet te binnen. Wel heb ik veel contacten uit mijn tijd als volksvertegenwoordiger overgehouden. Het leuke is dat dat mensen zijn van elk politieke slag: SP’ers, VVD’ers en ook CDA’ers. Iemand vertelde mij, tijdens een bezoek, zelfs, dat hoewel hij lid was van een andere partij, hij toch al acht jaar SGP stemde. Ik vroeg hem waarom. Het antwoord was eenvoudig: ‘Als ik je bel, maak je tijd en je komt!’ Dat geeft de burger natuurlijk wel moed. Er is me ook eens, door een collega van een linkse partij, gevraagd of ik boer was. Blijkbaar hebben de vele ingewonnen inlichtingen en gesprekken op het platteland een positieve uitwerking op mij gehad!  Als administratief persoon,  was ik trots op deze vraag van een collega!

De provincie staat als bestuurslaag ver weg van de burger. Kunt u als scheidend Statenlid vertellen wat het belang van de Provinciale Staten is?

Vooral ruimtelijke ordening, de inrichting van de Provincie Overijssel is erg belangrijk. Denk daarbij aan woningbouw, de aanwijzing van bedrijventerreinen en wegen. De kerntaak bereikbaarheid en openbaar vervoer is ook erg belangrijk. En natuurlijk de autowegen! Samen met de provincie Gelderland en de Regio Twente zien we in Overijssel graag een verbreding van de A1, maar dit kon volgens de minister niet vóór 2024. Het plan is om vanaf knooppunt Beekbergen tot aan Deventer-Oost de A1 vierbaans te maken, en van Deventer-Oost tot aan Azelo driebaans. De minister heeft het bedrag voor de kosten van ruim 400 miljoen euro niet eerder beschikbaar. Samen met Gelderland en Regio Twente heeft de Provincie  Overijssel 120 miljoen euro als voor- en cofinanciering  uitgetrokken als signaal naar het Rijk toe. Dit geeft natuurlijk wel aan hoe we in Twente zitten te springen om zo’n verbreding. In het rapport over vliegveld Twente staat dat een goede bereikbaarheid van Twente een hoge prioriteit heeft. De provincie heeft er voor moeten knokken  om de datum van uitvoering naar 2017 te brengen; dat scheelt zeven jaar! Voor 2017  zijn er ook plannen voor een treindienstregeling  van Hengelo naar Bielefeld, in Duitsland. De minister hecht tot nu toe niet veel belang aan de verbetering van de N35, het gedeelte van Nijverdal naar Zwolle, waar wij als SGP graag een twee keer tweebaans weg gerealiseerd willen zien. De tunnel in Nijverdal is met het oog daarop al zo aangelegd. Ik denk dat de Rijkswegen toch te ver van hun bed staan; wat mij betreft komen ze voor rekening van de provincie. Uiteraard met een bruidsschat!

Wat zou u tegen uw opvolger willen zeggen?

Riekelt Pasterkamp die me interviewde voor het verkiezingsmagazine, stelde me dezelfde vraag. Mijn antwoord was: blijf jezelf, toets je handel en wandel aan Gods Woord, beloof nooit iets waarvan je niet zeker weet dat je het waar kunt maken. Je moet geen verwachtingen wekken, maar eerst de zaken klaarmaken en dan pas toezeggen. Een ander heeft uiteindelijk de beslissing, hetzij de vergadering of het bestuur.

Wat wilt u als laatste nog kwijt?

Het is erg belangrijk dat de fractie van de SGP in de Eerste Kamer weer twee zetels krijgt. Senator Holdijk was in z’n eentje een machtig persoon in de afgelopen periode, hij bezat een spilfunctie. Eén persoon op zo’n belangrijke positie is bijna ondoenlijk. Een tweede man in de Eerste Kamer is daarom erg nodig. Vandaar dat het belangrijk is om ook echt te gaan stemmen op  D.V. achttien maart! Mijn bede is dan dat God onze gezamenlijke inspanning wil zegenen!

SGP-Jongeren Rijssen

Laurens Sprakel en Rick van Dijke