Statement over stikstofbrief

“Het zou een harde, pijnlijk boodschap zijn. Nou, de boodschap is harder dan hard en pijnlijker dan pijnlijk.” Dat is de reactie van SGP Overijssel-fractievoorzitter Dirk van Dijk op de stikstofbrief van minister Christianne van der Wal. Hij is geschrokken van de inhoud en kan zich heel goed voorstellen dat de inhoud veel vragen oproept, de onzekerheid aan de keukentafels van veel boerengezinnen vergroot en een gevoel van machteloosheid geeft.  

“Boeren voelen zich niet meer gewaardeerd in Nederland en voelen zich ongewenst door het aangekondigde beleid. Het is onbegrijpelijk dat je zo op een vrijdagmiddag door een algemene brief en bijbehorende kaart moet lezen dat er geen ruimte voor jou meer is, omdat je boer bent in een bepaald gebied.” 

De stikstofreductieplannen die openbaargemaakt zijn, gaan veel vergen van inwoners, maar vooral ook agrariërs. Van Dijk wil dat de overheid daar zorgvuldig mee omgaat. “In ons coalitieakkoord staat dat we trots zijn op de boer. En er staat in dat er ook in de toekomst ruimte moet blijven voor de boeren om in Overijssel te blijven boeren. Dat was het uitgangspunt en dat blijft het wat ons betreft ook.” 

SGP Overijssel begrijpt de noodzaak om te werken aan vermindering van de stikstofuitstoot. “We moeten zuinig zijn op onze natuur en leefomgeving. Maar er is meer dan alleen stikstofuitstoot. Het gaat ook om voedselvoorziening, leefbaarheid en kwaliteit van het landschap. We hebben daarom grote twijfels bij het realiteitsgehalte en de betaalbaarheid van de aangekondigde plannen. 25 miljard is bij lange na niet genoeg en agrarische gezinnen zijn daarvan straks de dupe.” 

Volgens ons is het onbestaanbaar dat er ineens zulke doelstellingen op NNN-gebieden worden gelegd. Dat strijdt met eerder afspraken over dergelijke gebieden. Ben je dan nog een betrouwbare overheid? Of is dit een eerste stap om van deze gebieden ook Natura2000-gebieden te maken? 

Volgens de brief moet in Natura2000-gebieden en in het Natuur Netwerk Nederland (NNN) de stikstofemissie met 95 procent verminderd moet worden. “Dat kan toch niet waar zijn? Terwijl je juist in een deel van die gebieden agrarische bedrijven moet hebben voor bijvoorbeeld het behoud en bescherming van weidevogels. Om jongen groot te krijgen, moet er ruige mest op het weiland komen, moeten er plas/dras-gebieden zijn en is beheer nodig. Want dan komen er ook insecten en de leefcondities die nodig zijn om de weidevogels te laten nestelen en hun jongen groot te brengen. Met deze doelen zet de minister daar ineens een streep door. Dat getuigt niet van gezond boerenverstand.” 

Zo valt er nog veel meer te zeggen over de reductiedoelstellingen voor de verschillende gebieden. “Waar zijn die op gebaseerd? We hebben het gevoel dat er gewoon willekeurige waardes zijn gekozen, zonder echte onderbouwing. Den Haag bedenkt het, de provincie mag de lastige boodschap uitdragen in de gebieden en krijgt vervolgens ook nog de opdracht om het uit te voeren. “ 

In de plannen is volgens Van Dijk geen enkel oog voor de leefbaarheid op ons mooie Overijsselse platteland. “Als de aangekondigde plannen werkelijkheid worden, dan houden we straks op verschillende gebieden een verlaten buitengebied over. Terwijl we nu zo’n mooi en aantrekkelijk cultuurlandschap hebben. Dat bevestigen de toeristen die hier komen genieten van de diversiteit in en de natuurwaarden van het landschap. Wie moet straks het onderhoud blijven doen? Dat geldt ook voor de natuurgebieden. Het onderhoud wordt onbetaalbaar. Nog een vraag die we hebben: waar zijn de doelen voor andere sectoren? Deze brief richt zich alleen op de agrarische sector. Wij vinden dat alle sectoren in Nederland evenredig mee moeten doen. Het is een gezamenlijke opgave.” 

De SGP is en blijft tegen het gedwongen uitkopen van boeren. “Voor mensen die vrijwillig stoppen moet er ruime financiële compensatie komen. Maar voor de blijvers willen wij een langjarig perspectief zodat ze kunnen blijven ondernemen.” 

Als het aan SGP Overijssel ligt, komt er maximale steun voor innovatie en een duurzaam verdienmodel voor agrariërs. “Onze boeren zijn onmisbaar vanwege de voedselvoorziening, de leefbaarheid op het platteland en het agrarisch natuurbeheer”, legt Van Dijk uit. Daarom is het teleurstellend dat de brief van minister Staghouwer weinig concrete handvatten biedt voor de boer die graag duidelijkheid wil. 

De provincie Overijssel werkt hard aan het Agro&Food-programma. “We zijn blij dat boeren vanuit dit programma wel concreet geholpen worden. Er moeten echter vooral landelijk ook zaken geregeld worden met het oog op structurele en duurzame verdienmodellen voor agrariërs. De wil bij boeren is er wel, maar de beloning is er nog onvoldoende.” 

We vinden het jammer dat de plannen vanuit Den Haag een enorme impact hebben op het draagvlak bij boeren om mee te doen aan de Overijsselse gebiedsgerichte aanpak. Van Dijk noemt hun inbreng aan de gebiedstafels ‘onmisbaar’. “Daar kunnen ze met verve hun belangen toelichten en meedenken met het zoeken naar maatregelen die passen bij wat we in Overijssel met elkaar willen en aansluiten bij het ondernemerschap van de individuele boeren. Dat is de Overijsselse manier van werken. Die heeft zich al jarenlang bewezen. Daarom roepen we boeren ook op om samen met de provincie te zoeken naar een passende aanpak als antwoord op de ondoordachte plannen uit Den Haag.” 

De boeren hebben het recht om hun stem te laten horen en te protesteren. Maar niet bij het huis van de minister, zoals onlangs gebeurde. “Blijf het waardig doen en ga niet bewindslieden in privésituatie opzoeken”, roept Van Dijk op.Voor wat de stikstofplannen betreft is er, ook na de openbaarmaking van de kaart, nog veel onzeker. “Dus dat moeten we de komende tijd afwachten. Maar we blijven het scherp in de gaten houden.”