Perspectiefnota 2018

Op 20 juni 2018 is in Provinciale Staten de Perspectiefnota behandeld. Hierin staan de ontwikkelingen voor de (middel)lange termijn en de uitgangspunten voor de Begroting 2019.

SGP-fractievoorzitter Dirk van Dijk heeft in zijn beschouwing gewezen op de 19e eeuwse antirevolutionaire staatsman Groen van Prinsterer. Prinsterer putte bij zijn werk in de Tweede Kamer vaak moed en inspiratie uit de leus: "Er staat geschreven en er is geschied". De SGP voelt zich hier nauw aan verwant, staat in deze traditie en put ook voortdurend uit deze twee bronnen namelijk (1.) de Bijbel als het onfeilbare Woord van de levende God; en (2.) de wereldgeschiedenis die in Zijn hand is. Na en naast studie en onderzoek van de Schrift is ook studie en onderzoek van de geschiedenis van zeer grote waarde om onze positie in het heden te bepalen en een betrouwbare koers uit te zetten met het oog op de toekomst. Naar de vaste overtuiging van de SGP biedt dat perspectief voor de toekomst.

Van Dijk ging verder in op de onderwerpen 'Goed bestuur', 'Arbeidsmarkt', Vakmanschap voor de vier transities Energietransitie; klimaatadaptatie; circulaire economie; en verduurzaming van het landelijk gebied. en duurzame landbouw.

De intergale tekst van de beschouwing:

Meneer de voorzitter,
De 19e eeuwse antirevolutionaire staatsman Groen van Prinsterer, die zichzelf liever een
Evangeliebelijder noemde, putte bij zijn werk in de Tweede Kamer vaak moed en inspiratie uit de leus: 'Er staat geschreven en er is geschied'. De SGP voelt zich hier nauw aan verwant, staat in deze traditie en put ook voortdurend uit deze twee bronnen nl.: De Bijbel als het onfeilbare Woord van de levende God en de wereldgeschiedenis die in Zijn hand is. Na en naast studie en onderzoek van de Schrift is ook studie en onderzoek van de geschiedenis van zeer grote waarde om onze positie in het heden te bepalen en een betrouwbare koers uit te zetten met het oog op de toekomst. Naar onze vaste overtuiging biedt dat perspectief voor de toekomst. In de perspectiefnota kijkt u vooruit naar 2019 maar ook naar de volgende coalitieperiode. In grote lijnen kunnen wij ons goed vinden in uw voorstellen. Niet alleen de voorstellen voor 2019 maar ook de forse reservering in de Algemene reserve Kracht Van Overijssel, met de bedoeling om in een volgende periode samen met partners en het Rijk Kansen voor Overijssel te verzilveren. Al eerder is gebleken dat middels cofinanciering snellere en mooiere resultaten te behalen zijn. Onze steun hebt u. Hier en daar werd tijdens de bespreking in de themacommissie een kritische noot geplaatst vanwege het overwegend technocratisch-bestuurlijke accent in deze P-nota. Dat geldt in ieder geval niet voor het half miljoen voor '75 jaar bevrijding in Overijssel'. Leven in vrijheid is een niet genoeg te waarderen schat. En daarom is het een goede zaak in het jaar 2020 75 jaar bevrijding op een verantwoorde wijze te vieren. Wij vinden het ook een goede zaak dat het óverijssels platform WO2 de geschiedenis en herinnering aan de tweede Wereldoorlog levend wil houden. "Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen." zei de Spaans-Amerikaanse schrijver George Santayama. Wij steunen dan ook hun verzoek om incidenteel 1 miljoen extra te reserveren om hun plannen te kunnen verwezenlijken. We zijn niet positief over uw mededeling dat u niet kunt uitsluiten dat de fusie van het Gelders Orkest met het Orkest van het Oosten tot één symfonische voorziening tot aanvullende kosten leidt. Waarom voorziet GS dit? Het zou toch meer voor de hand liggen te veronderstellen dat er vanwege de fusie minder geld aan uitgegeven wordt?

Goed bestuur
Mooi om te vernemen dat het de ambitie van GS is om het vertrouwen van de burger in de overheid te vergroten. Dat is nodig want het vertrouwen van (groepen van) burgers wordt soms zwaar op de proef gesteld. Uit een deze week gepubliceerd onderzoek in het dagblad Trouw bleek bijv. dat als gevolg van steeds veranderende wet- en regelgeving er veel onrust en onzekerheid in m.n. agrarische gezinnen is. Ook in onze provincie zijn daar voorbeelden van. Het is goed om daar oog voor te hebben. Goede communicatie en transparantie zijn daarbij van wezenlijk belang. Openbare orde en veiligheid is een van de kerntaken van de overheid. Wij juichen dan ook de aandacht voor ondermijnende criminaliteit toe. U trekt vier ton uit voor 4 pilots ten behoeve van de aanpak van verpaupering van vakantieparken. Zijn er meer parken in Overijsselwaar deze problematiek speelt en zo ja, wat gebeurt daar mee? Blijkens bericht in Trouw van vanmorgen wordt 15% van de boeren benaderd door criminelen met de vraag of zij tegen een ruime vergoeding vrijstaande stallen of loodsen willen afstaan. Heeft GS hier kennis van genomen? Hoe schat u dit in voor Overijssel? Wat voor actie gaat u ondernemen?

Arbeidsmarkt van morgen
Economisch gaat het goed in Nederland en ook in Overijssel. De economische motor blijft op vol vermogen draaien. Het is hoogzomer voor de economie. Voor het vierde jaar op rij groeit de economie harder dan gemiddeld - het CPB verwacht voor 2018 ruim 3 procent - en ook de komende jaren blijft de groei hoog, is de verwachting. De consumenten laten het geld weer rollen, de bedrijven investeren volop en het buitenland blijft onze producten graag kopen. Het gaat zelfs zo goed dat er volgens De Nederlandsche Bank (DNB) oververhitting dreigt. Al die bedrijvigheid zorgt voor veel vraag naar personeel. Dat leidt ertoe dat de werkloosheid dit voorjaar onder de 4 procent dook, een historisch laag niveau. Momenteel zijn ruim 350.000 mensen volgens het CBS werkloos. Volgens De Nederlandse Bank zijn er Inmiddels twee werklozen voor elke vacature. In 2013 waren er nog zeven werklozen voor elke vacature. Dit laat zien dat de arbeidsmarkt krap wordt. De geschiedenis leert dat periodes van groei altijd gevolgd worden door periodes van krimp. De bijbelse geschiedenis van Jozef in Egypte laat zien dat er na 7 jaar van economische voorspoed ook 7 jaren van hongersnood volgden. In de 7 jaren van voorspoed was op advies van Jozef zoveel mogelijk graan opgeslagen in de schuren van de Farao, zodat er eten was in de magere jaren. Hoe lang houdt de huidige hoogconjunctuur nog stand? De recente geschiedenis leert dat olieprijsstijgingen, een financiële crisis of een handelsoorlog kunnen leiden tot economische krimp. In ieder geval vormt de krapte aan personeel meer en meer een knelpunt. Daardoor kan ook afkoeling optreden doordat in de economische cyclus problemen ontstaan aan de aanbodzijde: geen gebrek aan vraag naar producten, maar aan capaciteit om die te vervaardigen; je loopt tegen grenzen aan. Dat risico ligt nu op de loer. Ondernemers in de bouw, de ICT en andere sectoren kampen met moeilijk vervulbare vacatures en gebrek aan personeel. Dat dreigt een rem te zetten op de bedrijvigheid. Het vraagt om actie. We moeten de structuur van de economie verbeteren. Ook bij gunstig tij, zoals nu, getuigt het van rentmeesterschap om na te denken over de arbeidsmarkt van morgen.

Vraag aan GS: welke mogelijkheden ziet u, bijvoorbeeld vanuit de human capital agenda, om binnen de mogelijkheden die de provincie heeft te helpen om de Overijsselse beroepbevolking te helpen om een baan te krijgen die ook perspectief biedt op het moment dat het economisch minder goed gaat? Wat ons betreft mag GS daar wel op een creatieve manier mee om gaan, gezien de uitdaging die er ligt.

Vakmanschap voor de transities
De perspectiefnota geeft aan dat onder invloed van diverse ontwikkelingen zich structurele veranderingen (of transities) in de fysieke leefomgeving af tekenen. Het gaat hierbij om:

• Energietransitie (klimaatmitigatie): reduceren van de C02-uitstoot door verduurzaming van de energievoorziening, van verkeer en vervoer, van de landbouw en van het landgebruik;
• klimaatadaptatie: het klimaatbestendig maken van onze leefomgeving;
• circulaire economie: zuinig omgaan met grondstoffen en hergebruik; vergroenen én verdienen;
• verduurzaming van het landelijk gebied: versterking van natuur en biodiversiteit, verduurzaming van Agro&Foodketens.

Deze ontwikkelingen zetten de komende jaren door. Er is volgens de perspectiefnota sprake van een grote en langdurige impact op de economie, de leefbaarheid en de fysieke omgeving in Overijssel. Ze leiden daarmee tot een trendbreuk in nationaal en regionaal beleid. Het vormgeven van deze transities vraagt om een grote maatschappelijke en bestuurlijke inspanning en beschikbaarheid van de juiste kennis en vaardigheden bij de Overijsselse beroepsbevolking. Daar staat echter tegenover dat verschillende sectoren in Overijssel op dit moment ervaren dat de krapte op de arbeidsmarkt beperkingen oplegt. Het ontbreken van kennis en vaardigheden bij de Overijsselse beroepsbevolking (zowel in kwaliteit als kwantiteit) zal daarom een negatieve impact hebben op de genoemde noodzakelijke transities.

Vraag aan GS: u geeft in de perspectiefnota aan dat de vier transities grote impact hebben op de economie, de leefbaarheid en de fysieke omgeving. Er zijn vakmensen nodig om deze transitie vorm te geven. Welke rol ziet u voor de provincie om de transities mogelijk te maken in een periode dat de arbeidsmarkt krap is?

Duurzame landbouw
De perspectiefnota geeft aan dat 'we ons inzetten voor een vitaal en leefbaar landelijk gebied met een duurzame landbouw en een mooi landschap. In het landelijk gebied komen de geschetste transities samen. Dit vraagt om een integrale aanpak en samenwerking tussen partijen. We geven concreet invulling aan de verduurzaming van het landelijk gebied in onze aanpak rond het terugbrengen van broeikasgassen uit de landbouw, bodemdaling veenweidegebieden, toekomstgerichte erven en verduurzaming Agro & Food.' Agrariërs die hun bedrijfsvoering biologisch inrichten leveren een bijdrage aan de verduurzaming van het landelijke gebied. De agrarische ondernemers die echter over willen stappen van gewone bedrijfsvoering naar een biologische bedrijfsvoering hebben enkele jaren nodig voordat ze voldoen aan de eisen van een biologische bedrijfsvoering. Het blijkt dat deze groep agrariërs het soms financieel erg moeilijk heeft in de transitie periode. Daarnaast zijn er ook agrarische ondernemers die om deze reden de overstap niet durven of kunnen maken.

Vraag aan GS: welke mogelijkheden ziet u om agrariërs te helpen om de overstap te maken van een gewone naar een biologische bedrijfsvoering?